пятница, 12 сентября 2014 г.

Әдеби қазбалар

Жазушы Тобық Жармағамбетов және ақын Сағи Жиенбаев  туралы оқушылардың әдеби қазынасынан жинақталған шығармалар:
 
Ақниет Боранбайұлы,
Ж.Жүсібалиев атындағы Ойыл  қазақ орта мектебінің
 8 сынып оқушысы.


Өтті жыршым, кетті қыршын жасында.
Бұл өмірдің қызығына тоя алмай.
Гүл өсіп тұр қабірінің басында,
Жарқамыста жатыр ұйықтап, оянбай.
                                                                                                                                        Е.Дүйсенбайұлы.

       Ақын Есенбай ағамыздың осы өлеңдерін оқи отырып, бала  көңілім Жарқамыстың қойнында жатқан Тобық атамызды «ана дүниеге» қимай қалды. Себебі, шығармаларымен танысып шыққаннан кейін, «егер тірі болса -бізге осындай дүниелерін берген атамыздың берері бұдан да көп боларма еді»,- деген ой келді. Мүмкін, жазушы өз әлемін әлде де тың туындылармен толықтырып, тарих қойнауына бұдан да көбірек өзіндік үлесін қосар ма еді. «Отамалыны» оқи отырып табиғаттың тылсым күштерін өзімше түсініп, өзім сол ызғарлы түннің құшағында қалғандай әсерде болдым. Ызғарлы боранмен, дала тағысы қасқырмен арпалысқан Отамалының көрген қиындығын өз басымдағыдай елестеттім. Оның орнына өзімді қойып салыстырып көрдім...Қойып көрдім де,  денем тітіркеніп, өз – өзімнен қорқып кеттім...
     Осындай адамды бірден баурап алған әңгіменің авторының қазақ болғанын, соның ішінде өз жерлесіміз болғанын мақтан етіп, кітаптан алған әсерімді үлкен бір мақтаныш сезімімен қорытындыладым. Атамыздың шығармаларынан алған әсерім мол. Әлде де қалған шығармаларын оқып шығамын деген ойға бекіндім.

  Иванова Бибігүл. Амангелді орта мектебінің
10 сынып оқушысы


              Сәулелі сөздің шуағын төккен
                  ( Тобық Жармағанбетовке )

               Қазақ деген дархан халық, мәрт халық,
               Бұзылмастай өрнектеген сол қалып.
               Ескіден қалған, ескі сөзді ұғынып,
               Жәдігерлерді, мәңгілік есте сақталық !

               Үлесін қосқан өрлеуге қазақ мұрасы,
               Атанған әркез, қазақтың нағыз баласы.
               Адамдығымен саналған елдің ағасы,
               Тобық ағам, ұлылардың ең дарасы.

               Кітаптарың жауһар, жаныңды баурап алатын,
               Оқыған сайын, құбылып көңіл қанатын.
               Шығармалары өмірдің барша шындығын ,
               Айна-қатесіз, аумаған сурет салатын.

               Таныстым аға жақында кітаптарыңмен,
               Өзгеше өрнек, басқаша бейне, сарынмен.
               Бағдар берердей, нұсқаулық сілтер ақылың,
               Баста дегендей өмірді жаңа сеніммен.

               « Отамалы » атты кітабыңды, оқыған сәтте мына мен,
               Қойшының азапты тағдырын көріп қамықтым.
               Өмірдің қиын тұстары тым, көп екенін,
               Осы шығармаңды, оқытқан кезде-ақ таныттың.

               Сол бір қиын кезеңнің,
               Сөзбенен салдың суретін.
               Ұқтырдың қазақта ешқашан,
               Талассыз өткен күн жоғын.

               80-жылдығың құтты болсын, биылғы!
               Мерекеңе, өлеңмен тарттым сыйымды,
               Жазып өткен бар ғұмырында қазақты,
               Қазағым мәңгі ұмыта көрме ұлыңды!

               Ұмытылмайтын жадында барша халықтың,
               Мақтаны болған, сөз түсінер  тіпті ғаріптің.
               Ұрпағымыз деп мақтанамыз ғой ,
               Тобықтай  аға сынды алыптың.

               Сәулелі сөздің шуағын төккен өлеңмен,
               Сіздердің салған жолдарыңменен келем мен!
               Байлығың емес, өлшеусіз нөсер мал емес,
               Артыңда қалған, семсер сөздеріңізге сенем мен !




   Меруерт Сайлауқызы.   Ойыл қазақ орта мектебі
                     5 «а» сынып оқушысы
                   Тобық аға, мен Сізді сағынамын



  Әдебиеттің айдынында

  Өшпестей із қалдырған

  Балалық көңілмен

                          Мен, Сізді,Тобық аға                       

                          сағынамын!



Асыл  жүрек, саңылақсың

«Ақ жауын», «Отамалы»,

«Нәзік бұлтты» оқығанда   

Ер Тобықтай ағаны

                        сағынасың!
 
 
 Оразбаева Ақтолқын.  Ойыл қазақ орта мектебінің  8 «ә» сынып  оқушысы 
 Жарқын бейне



  
         Жас қатарда-жүректің,

         Жазылмайтын жарасы.

        Сәлем саған ер Тобық- 

      Мырзағұлдың баласы!- деп ақын ағамыз Өтежан Нұрғалиев ағамыз жырлағандай, міне Тобық Жармағанбетовтың туғанына 80 жыл толып отыр.  Тобық Жармағанбетов шығармашылық қызметін 50 жылдардың аяғында бастаған.Ол нағыз таланқа тән тереңдікпен, ойшылдықпен,сыршылдықпен қалам тербеп, уақыт, заман талабына сай салиқалы ой, салмақты жүк арқалаған шығармалар жазған жазушы.Тобық ағамыздың жазған «Отамалы» әңгімесі үлкен бір повестке пара-пар және  қазақ әдебиетінінің алтын қорына қосылған асыл мұра болып қалды.Жазушы  адамгершілік, махаббат тақырыбына арнап «Екі жүрек», «Екі дос», «Менің достарым», «Кішкентай махаббат»-атты әңгімелер жазды.Тобық ағамыз сол аз ғұмырында  артына мәңгілік тозбайтын және өшпейтін дүниелер қалдырды. Тобық ағамыз-қазақтың бірінші прозаигі. Жазушының «Қарала сиыр», «Уақыт», «Қара жаңбыр», «Отамалы» әңгімелері мен хикаяттарының оқыған мезгілде біз сияқты жас оқырманға берер тағылымы  мол екеніне  көзім жетті. Сыншылардың тілімен әдіптегенде  «туындылардың қай-қайсысы да тұнып тұрған ой,образ».




                                                         Сағынғалиева Таңшолпан. Ойыл қазақ орта мектебінің


                                                                                8 «ә» сынып оқушысы

Ерте сөнген ер Тобық!



                                                                     Кемел ойдың кеніштерін ақтарып,

                                                                    Қаламыма шабыт пенен бақ дарып.

                                                                     Ерте сөнген ер Тобықтай ағама!

                                                                    Жыр арнаймын, жүрегімді ақтарып.



                                                                    Көп еді көкірегіңізде жалынды ой,

                                                                   Бәрі де бұл тағдырға бағынды ғой.

                                                                  «Отамалы», «Ақ жауын», «Екі жүрек»,

                                                                   Қалдырған қаламгердің мұрасы ғой.



                                                                  Оқып жүр,тәлім алып оқырмандар

                                                                    Мәңгілік ұмытылмас ізіңіз бар

                                                                     Қазақтың әдебиет әлемінде

                                                                   Тұр бейнеңіз соғылғандай,

                                                                                                    тастан  мәрмәр!




 Маликов Таир
Ж. Жүсібалиев ат. Ойыл қазақ орта мектебінің  8 сының оқушысы
 Сүйемін, Сағи аға өзіңізді,
Тыңдаймын әрбір сөзіңізді.
Кітабыңызды оқығанда,
Көргендей болам өзіңізді.

Кітабыңызды іздеп жүремін,
Жанымды жырыңызбен демедің.
Жанымды тербетеді жырыңыз,
Жайдарлы күйге енемін мен.

Қазаққа бақ құсы боп келдіңіз,
Ақынның жауһары боп ендіңіз.
Шаршамай, талмай өмірде,

Тек төрге қарай өрледіңіз
Назира Исағалиева
Ж. Жүсібалиев ат. Ойыл қазақ орта мектебінің  6 сының оқушысы
                                                                            Балаларға пайдалы,
                                   Жырлар тарту еттіңіз.
                                   Өлеңдеріңіз жайдарлы,
                                    Бізді баурап кеттіңіз.

                                   Оқыған сайын кітапты,
                                   Қызығамын бәріне.
                                   Шаттандырып баланы,
                                   Шуаққа бөлеп жүреді.

                                   Жырыңызды арнадыңыз,
                                   Туған ел мен табиғатқа.
                                   Шын сырыңызды ақтардыңыз,

                                   Ана да, балаға да. 
                                                       
                                                        Сламғалиев Исмаил
Ойыл қазақ орта мектебінің 6 сынып оқушысы
                                    Жырдың жарық жұлдызы
                               Оймауыттың талантты бір түлегі,
                               Елін сүйген, жерін сүйген жүрегі.
                              Ақтөбеде қандай ақын бар десе,
                               Бүкіл қазақ оның атын біледі.

                              Өлеңіңді оқып  Ата сүйсіндім,
                              Домбырадан шертілген бір күй сынды.
                              Өзіңе ұқсап ақын болсам арман не?
                              Жыр жазар ем мағынасы мың түрлі.

                             Жарыңнан қуат алам ақын ата,
                              Көңілім қара өлеңге жақын ата.
                              Ойылдың жыр жұлдызы мен болайын.
                                                                       Рухыңмен желеп-жебеп берші бата!.....